Moitruong24h - Qũy quốc tế Bảo vệ thiên nhiên (WWF) và nhóm công tác Sao la của IUCN đang kêu gọi hành động khẩn cấp để cứu một trong những động vật có vú nguy cấp nhất và hiếm thấy trên thế giới – một loài Sao la khó nắm bắt, thường gọi là Asian Unicorn, được phát hiện cách đây 24 năm và sống trong những khu rừng rậm rạp của Việt Nam và Lào.

Các chuyên gia Sao la từ khắp nơi trên thế giới đang thúc giục Chính phủ Việt Nam và Lào, cùng với các tổ chức bảo tồn hợp tác và cam kết bảo vệ một loài đang trên bờ vực nguy cơ tuyệt chủng. WWF-Việt Nam cũng đang tung ra các chiến dịch "Bảo vệ Sao la" để cung cấp một nền tảng nhằm nâng cao nhận thức cũng như tăng cường cam kết của cả hai khu vực công và tư nhân trong bảo tồn Sao la. Rất nhiều tổ chức bảo tồn, các nhà tài trợ, đại diện một số nhà bảo tồn và sinh vật học có kinh nghiệm nhất thế giới, quanh năm làm việc về hợp tác để cứu Sao la.

Các sao la hiện nay có thể là thú lớn bị đe dọa nhất trên thế giới.

Tiến sĩ Văn Ngọc Thịnh, Giám đốc Quốc gia của WWF-Việt Nam cho biết: Nếu chúng ta có thể bảo vệ Sao la, chúng ta có thể bảo tồn rừng, động vật hoang dã và các dịch vụ hệ sinh thái như nước ngọt mà người dân sống ở đây phụ thuộc vào. Vì vậy, đây không phải chỉ là một cuộc chiến để cứu một loài nguy cơ tuyệt chủng mà còn là cuộc chiến để lưu lại những gì nó đại diện.

"Các sao la hiện nay có thể là thú lớn bị đe dọa nhất trên thế giới. Nếu muốn bảo tồn Sao la, chúng ta phải làm việc khẩn trương, sáng tạo với sự hợp tác", William Robichaud, Sáng lập phối viên của Nhóm công tác Sao la của Điều phối viên Chương trình IUCN và Sao la toàn cầu về Bảo tồn động vật hoang dã nói.

Các mối đe dọa lớn nhất đối với Sao la hiện nay là nạn bắt trộm để cung cấp cho nhu cầu về y tế và các nhà hàng đắt tiền đang phát triển ở Trung Quốc và các nước châu Á mới trở nên giàu có. Mặc dù Sao la không phải là mục tiêu, nhưng nó trở thành nạn nhân của băng nhóm tội phạm những kẻ săn trộm, người tìm kiếm lợi nhuận từ các động vật hoang dã ở núi Trường Sơn.

Môi trường sống phân mảnh và sự tàn phá gây ra bởi việc khai thác gỗ bất hợp pháp là những mối đe dọa chính khác. Bờ sông che giấu trong thảm thực vật tự nhiên và sương mù bao phủ rừng căn cứ cho ăn ưa thích của sao la, cả hai đều bị cày nát, ngập lụt và bị cắt đứt bởi các dự án cơ sở hạ tầng như đập và chuyển đổi môi trường sống của rừng thành đất trồng hàng cây thương mại.

Nạn bắt trộm đang là mối đe dọa chính đối với Sao la.

Theo ông Somphone Bouasavanh, Giám đốc quốc gia của WWF – Lào, các Sao la có thể có tầm vóc nhỏ nhưng tầm quan trọng của nó để bảo tồn ở Lào và Việt Nam là rất lớn. WWF - Lào có cơ hội và trách nhiệm đảm bảo rằng sao la và nhà rừng của nó tồn tại bằng cách sử dụng phương pháp khoa học tiên tiến với các nhà bảo tồn hàng đầu và hợp tác qua biên giới.

Ở Việt Nam, trong số những nỗ lực đầu tiên để chống lại các mối đe dọa như vậy, các khu bảo tồn Sao la đã được thành lập vào năm 2007 tại tỉnh Quảng Nam và Thừa Thiên - Huế với sự hỗ trợ của WWF-Việt Nam. Từ khi phát triển thành một mạng lưới các khu bảo tồn trên phạm vi cốt lõi của Sao la ở Việt Nam và Lào, bao gồm hơn 200.000 ha rừng Trường Sơn. Bộ bảo vệ rừng của WWF-Việt Nam tuyển chọn từ các làng địa phương đã loại bỏ 75.295 bẫy và tháo dỡ 1.000 săn trộm và các trại khai thác gỗ bất hợp pháp vào cuối năm 2015.

Bất chấp những nỗ lực anh hùng bảo vệ rừng, mức độ săn bắn và bẫy vẫn còn cao trong môi trường sống của Sao la, đe dọa sự tồn tại của nó trong tương lai. Để Sao là có thể tồn tại trong tự nhiên cần cải thiện bảo vệ khu vực xuyên biên giới và tăng cường sự hợp tác giữa Việt Nam và Lào về bảo vệ rừng cũng như ngăn chặn nạn săn trộm. Ngoài ra, cần có các chương trình giảm thuế đối với thịt và nhu cầu dược tự nhiên, đặc biệt là ở Việt Nam để có thể giảm áp lực săn bắt dẫn đến cái chết cho Sao la.

Một giải pháp đang được thảo luận bởi các Nhóm công tác Sao la của các loài Ủy ban Bảo tồn của IUCN và Chính phủ Việt Nam và Lào là một chương trình nuôi sinh sản. Mục đích chương trình nhằm cung cấp một "bảo hiểm" dân tái giới thiệu Sao la bị tuyệt chủng trong hoang dã. Chuyên gia nổi tiếng thế giới trong nhân giống và chăm sóc các loài như Sao la bị giam cầm sẽ được tuyển chọn để đảm bảo Sao la bị bắt có cơ hội tốt nhất để tồn tại và sinh sản.

Tuyết Chinh/TNMT