Moitruong24 – Sống trong thời đại thực phẩm bẩn tràn lan, người nội trợ hết sức dè chừng khi đi chợ nên người bán cố nghĩ ra nhiều cách để níu kéo “thượng đế” đến với cửa hàng của mình (dù là bán thực phẩm sạch). Trong đó có chiêu gắn mác “rau sạch” được làm “lá bùa hộ mạng” trong một năm trở lại đây.

Phong trào gắn mác “rau sạch”

Thời gian gần đây truyền thông liên tục đưa tin về việc rau muống, rau nhút phun nhớt, các loại cây ăn quả lạm dụng thuốc trừ sâu, chôm chôm ngâm hóa chất… Ôi thôi, nếu kể ra thì không biết giấy bút nào ghi cho hết. Chính vì vậy người nội trợ rất hoang mang cho bữa cơm gia đình mình. Ai cũng sợ mua nhầm thực phẩm bẩn nên ra sức tìm mua rau củ quả sạch, không bị tác động bởi thuốc trừ sâu và các loại hóa chất.

Một rổ thực phẩm gắn mác rau sạch được bày bán trên đường Lạc Long Quân, Quận 11, TP.HCM (7/2016)

Có bà nội trợ nhờ người thân ở quê mua giúp rau trồng nhỏ lẻ quanh vườn nhà, có người thì đến tận nơi mua rau khi biết chắc chỗ đó là rau an toàn, hoặc nhiều người yêu thiên nhiên tự tay trồng tại nhà. Như trường hợp của chị Trúc Mai ở quận Bình Tân (TP.HCM) cho biết  chị rất ít khi mua rau ngoài chợ. Chị chia sẻ: “Từ lúc thấy thực bẩn tràn lan nên chị không dám mua rau ngoài chợ nữa. Ông xã chị dành khoảng đất nhỏ sau nhà trồng nhiều loại rau. Khi muốn mua những loại rau khó trồng trong chậu thì chị nhờ ba mẹ ở quê gửi lên bổ sung. Dù cực nhưng lại an toàn sức khỏe cho gia đình, sống dai hơn (cười)”.

Mác rau sạch tại một chợ nhóm trên đường Trần Văn Ơn, Quận Tân Phú, TP.HCM (7/2016)

Để vực vậy rau chợ, một số tiểu thương đã nghĩ ra cách gắn mác SẠCH cho rau. Từ một sạp, hai sạp giờ trở thành phong trào. Đi đâu cũng thấy rau sạch. Thậm chí trên những vỉa hè, nhiều hộ gia đình mang mâm rau ra bán và dán cái biển to “RAU SẠCH”. Chị Tuyết, một tiểu thương bán rau ở chợ Bà Quẹo cho biết: “Mình bán rau ở đây rất nhiều năm, toàn là nhập rau sạch ở tỉnh Bến Tre đưa lên. Vì là anh em ruột nên mình dám chắc điều đó. Lúc đầu thấy người ta ghi RAU SẠCH mình rất bực. Cây ngay không sợ chết đứng nhưng rồi mình buộc phải ghi theo vì ai cũng làm thế”. Đó là tình thế khó xử, bởi nếu chị không ghi “rau sạch”, hoặc mời gọi bằng các câu như “rau em bán hoàn toàn sạch đây, mời anh chị mua giúp” thì khách chằng màng ghé vào. Tâm lý của khách rất quan trọng hình thức và “hội chứng đám đông”. Hễ thấy một vài người vây kín gian hàng “rau sạch” thì người ta đep đến ồn ào như trẩy hội.

Không riêng gì chợ truyền thống, chợ “chồm hổm” mà kể cả trong siêu thị đều dán mác “rau sạch”, có nguồn gốc và chứng nhận hẳn hoi. Tuy nhiên, theo một nhân viên phụ trách quầy rau quả ở siêu thị B. thì không phải rau củ nào cũng đóng gói (đóng gói có chứng nhận và nguồn gốc) nên những loại rau củ “trần trụi” buộc phải ghi chữ RAU SẠCH. Thực tế cho thấy, đã có siêu thị nhập nho Trung Quốc nhưng lại dán nhãn ở tỉnh Ninh Thuận.

Rau sạch “nửa vời”

Theo như tìm hiểu, nhiều người bán  ghi “mác” rau sạch nhưng lại mơ hồ về nguồn gốc, ghi theo phong trào hoặc nghe thương lái nói thì tin theo. Như một tiểu thương ở chợ Sin Cô (quận Bình Tân, TP.HCM) quả quyết rau chị bán hoàn toàn sạch, không dùng phân bón hóa học cũng như thuốc trừ sâu. Nhưng khi được hỏi khoai tây Đà Lạt sao lại có đất đen thì chị không giải thích được. Còn một hộ gia đình hay mang rau củ quả ra trước nhà bán (không gần chợ) cũng ghi mác “rau sạch” nhưng các loại măng khô đóng gói, ngoài bao bì ghi toàn là tiếng Anh.

Chị Ngọc Điệp, nhà ở đường Trần Đại Nghĩa (Bình Chánh, TP.HCM) xởi lởi cho biết phát hiện “động trời”. Gia đình chị rất thích ăn rau muống nên thường ra chợ Khải Hoàn (tự phát) gần nhà mua dùng. Người bán luôn cam đoan với chị là rau nhà trồng không phun thuốc hay xịt nhớt. Nhưng một lần đi nhặt ve chai, chị thấy người bán hàng ấy đang lom khom cắt rau muống ở  khu đầm lầy phía sau công ty sản xuất giày da. Mà khu dân cư nơi này đều biết nguồn nước ở đầm này đen như thế nào.

Không riêng gì chợ, điểm bán rau lẻ tẻ mà một số vườn rau dù mang mác RAU SẠCH nhưng vẫn lén lút phun hóa chất để rau đẹp, tránh các lài sâu gây bệnh làm giảm năng suất cây trồng. Mặt khác nhiều nhà vườn dù đã cam kết với tiểu thương, doanh nghiệp rằng trồng rau sạch theo quy trình khép kín nhưng lắm lúc vẫn làm sai hợp đồng.

Một nông trang rau sạch tại thành phố Đà Lạt, tỉnh Lâm Đồng (5/2016)

Như một người làm công cho nhà vườn tên KL ở Đà Lạt (Lâm Đồng) thành thật chia sẻ: “Dù chủ tôi chuyên trồng rau sạch nhưng lắm lúc “cháy” hàng, không kịp giao cho khách tại TP.HCM nên buộc lòng phải đi gom hàng ở vườn khác hoặc ngoài chợ cho đủ số lượng. Nếu trễ hẹn coi như bồi thường một số tiền không nhỏ. Mà theo tôi nghĩ, trộn lẫn một số lượng ít chắc là không ảnh hưởng gì đến sức khỏe”. Khi được hỏi làm như vậy các tiểu thương không phát hiện ra sao, anh ta bảo: “Họ chỉ kiểm tra hàng mẫu thôi. Chúng tôi chêm một ít rau bên ngoài vào nên chắc chắn là không phát hiện”. Một dạo người viết bài này cũng từng lên Đà Lạt mua dâu tây, chỉ 25.000/kg  nhưng người bán cam đoan là dâu tây sạch, trồng trong nhà kính, cứ ăn tự nhiên, không cần phải rửa nước muối. Mang hộp dâu tây về khách sạn thì chị chủ lắc đầu nói: “Họ nói gian đấy, em ạ! Bây giờ thật giả lẫn lộn lắm, tin họ là ngộ độc cho xem. Dâu tây nhà kính đắt lắm chứ không rẻ như họ quảng cáo đâu”.

Không phải đánh đồng tất cả nhưng với sự thờ ơ đến sức khỏe người tiêu dùng cũng như đạo đức kinh doanh xuống cấp của một số người bán, nên người tiêu dùng cần hết sức cẩn thận trong việc chọn rau, củ, quả sạch. Ngoài việc ngâm nước muối trước khi sơ chế thì nên chọn rau mà mình biết rõ nguồn gốc, cũng như nơi buôn bán uy tín để hạn chế mua nhầm rau bẩn.

Đặng Trung Thành/ MT& ĐS